KASIMARALIK2024
E-ÇÖP DAĞLARI
Dünyanın sonu için yeni senaryo: E-çöp!
Doymak bilmeyen bir iştahla e-çöp tsunamisi yaratıyoruz
Geride kalan ekim ayında peş peşe iki günde dünyanın geleceği için önemli mevzular dile getirildi. Uluslararası E-Atık Günü 14 Ekim’de, Dünya Gıda Günü de 16 Ekim’de binlerce etkinlikle gündeme geldi.
Gıda günü ve sorunlarını başka bir yazıda kullanacağız. Dünyanın sonu için yeni bir senaryo olan “e-atık” denerek kibarca söylenen ama gerçekte e-çöp’ten başka bir şey olmayan bu gün vesilesiyle mevzuya şöyle bir girelim. Elektronik atıklar, plastikler, toksik kimyasallar ve ağır metaller içerir; bunlar doğru şekilde yönetilmediğinde toprak, hava ve su kirliliğine yol açıyor. E-atık üretimindeki en hızlı artışın temel nedeni, insanların teknolojik cihazlara sahip olma konusundaki doymak bilmez ihtiyacı. Birleşmiş Milletler, kendimizi içinde bulduğumuz kritik durumu tanımlamak için “e-atık tsunamisi” ifadesini ortaya attı.
Elektronik atık veya e-atık, günümüz küreselleşmiş dünyasında bir “saatli bomba” olarak kabul ediliyor. Terim, istenmeyen, çalışmayan veya “kullanım ömürlerinin” sonuna ulaşmş elektronik cihazları kapsıyor. E-atıkların çevresel etkisini analiz eden Cenevre Çevre Ağı’na göre, elektronik cihazların üretiminde kullanılan elementler ve malzemeler gezegenimiz için inanılmaz derecede zararlıdır. Özellikle yılın daha sıcak aylarında bir çöplüğe atılır atılmaz, toprağa karışmaya bırakılırlar. Bu süreç boyunca yıllar geçebilir. Çevre üzerindeki en büyük olumsuz etkilerden biri, kurşun, kadmiyum ve berilyum gibi toksik bileşiklerin havaya salınmasıdır. Bundan sonra, zehirli maddelerin yeraltı suyuna sızma şansı vardır ve hem suda yaşayan hem de karada yaşayan türleri etkileyebilirler.
E-atıklar çöplüklere sağlam bir şekilde ulaştığında, çevredeki toprak cıva, kadmiyum ve kurşun gibi tehlikeli maddelerle kirlenir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, e-atıklara maruz kalmak, erken doğum gibi olumsuz sonuçları, akciğer fonksiyonlarında değişiklikler ve solunum sorunları gibi olumsuz sağlık etkilerine neden olur. Ve bu zorluklar her geçen gün daha da ortaya çıkmaktadır. E-atıkların uygun şekilde toplanması ve geri dönüştürülmesi çevreyi ve insan sağlığını korumak bir zorunluluktur.