MAYISHAZIRAN2024
Prof. Dr. Levent Kırılmaz
Erdemli olmak
ERDEMLİ OLMAK
İnsanlar önce hayatta kalmayı, sonrasında ise hayatı hep daha iyi koşullarda yaşamayı temel amaç edinmiştir. Bu amacı gerçekleştirmenin en etkili yolu, insanlığın elde ettiği başarıları, kazanımları ve erdemleri yeni nesillere aktarabilmesiyle mümkündür.
Toplumsal değerler, erdemler insan yaşamının önemli bir yanını oluştururlar. Toplumlar, değerleri doğrultusunda bazı davranışların sergilenmesini takdirle karşılarlar. Örneğin dürüstlük, güven verme, sadakat, sevgi, cesaret, dostluk, saygı, alçak gönüllülük, hoşgörü, çalışkanlık, yardım severlik, nezaket vb, hemen her toplumda önem verilen toplumsal değerler ve erdemli insan davranışlarıdır. Bu erdemli davranışlar, toplum için değerli olduğu için, bunlara uygun davranan insanlar da toplum gözünde değerli kabul edilir. İnsan olmak bu değerleri içselleştirmeyi ve davranışlarımızda göstermeyi gerektirir. Erdemli insan her şeye bu değerlerin penceresinden bakar. İnsanın tavır ve davranışlarında kendini gösteren bu güzel ve doğru nitelikler herkes tarafından kabul görür. Medeni tüm toplumlarda bu tür üstün değerler onaylanır ve erdem olarak kabul edilir.
Öğretmenin öğrenciler arasında ayrım yapmaması, bir apartman sakininin komşularını rahatsız etmemek için özen göstermesi, yolda arabası bozulan sürücüye yardım edilmesi, farklı inançta olanlara saygı duyulması gibi davranışlar insani değerlerin gereğini yerine getirmektir.
Bu değerler, insanların toplum olarak bir arada yaşamasını, birlikte hareket etmesini olanaklı kılar; birlik ve beraberliği güçlendirir. Söz konusu değerler ve erdemler insanın yaşamından çıkarıldığında ise toplum halinde yaşamak olanaksız hale gelir.
Sevgi eksikse insanlar birbirine zarar verir. Adaletin eksik kaldığı bir toplumda haksızlıklar alır başını gider. Özgürlük eksikse insanın yaratıcılığının, üretkenliğinin ve insanca yaşamasının karşısına set çekilmiş olur. Dayanışma yoksa insanlar en büyük zorlukların üstesinden gelmekte zorlanır. İnsanı yaşatmak ve onu mutlu kılmak en üstün amaç olmalıdır. Bu amaç, erdem sayılan insani değerlerle gerçekleşebilir.
Gelişmiş toplumlarda eğitim kurumları; insanı insan yapan bütün evrensel değerlerin ve erdemlerin öğrencilere verildiği bir yapı olmalıdır. Eğitim, en azından iyi bir insan, iyi bir yaşam ve sağlıklı bir toplum oluşturmak yolunda gösterilen çabalar bütünü olarak görülmelidir. Temel insani değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek; aile, toplum ve okulun başlıca görevleri arasındadır.
İnsan haklarına ve farklılıklara saygılı, doğayı ve çevreyi korumayı önemseyen, savaşa karşı barışı, egemenlerin düşmanlaştırma politikalarına karşı kardeşliği ve dayanışmayı savunan bireylerin yetiştirilmesinde değerler eğitiminin önemi yadsınamaz. Eğitim kurumlarında değerler eğitimi ile ilgili dersler verilmeli, öğretmenlerin de bu konuda donanımlı olması sağlanmalıdır.
UÇURTMANIN İPİNİ BIRAKINCA
Yazdan kalma esintili hava, limonata tadındaydı. Dede, torununa "gel bu güzel havadan yararlanıp deniz kıyısına gidelim ve sana aldığım uçurtmayı uçuralım" dedi. Evleri sahile uzak değildi. Bir kaç sokak yürüyüp kumsala vardılar.
Yaşlı adam rengârenk uçurtmayı havalandırdıktan sonra ipin ucunu, heyecanla gökyüzüne bakan torununa verdi. Bir süre sonra çocuk, "büyükbaba, uçurtma sanki daha da yükseklere çıkmak istiyor, ama ip ona engel oluyor" deyince büyükbaba gülümsedi : " öyle mi düşünüyorsun? Hadi gel ipi keselim ve ne olacağını birlikte görelim". Sonra cebinden küçük bir çakı çıkardı, ipi kesti ve uçurtmanın yükselişini seyre daldılar.
Uçurtma yukarılara tırmandı, tırmandı ama bir süre sonra yalpalamaya, kendi etrafında dönmeye başladı ve bir anda sanki kanatları kırılmış bir kuş gibi hızla denize düşerek dalgaların arasında kayboldu. Çocuğun üzüldüğünü gören yaşlı adam, torununun yüzünü avuçlarının içine aldı, gözlerinin içine bakarak yumuşak bir ses tonuyla şunları söyledi:
" Yavrum, insan - yaşam ilişkisi de çoğu zaman böyledir. İnsanoğlu tıpkı uçurtma gibi havalanır ve belli bir yüksekliğe ulaştığında, başarısına katkısı olan bazı şeyleri, daha da yükselmesini engelleyen ağır yükler olarak görmeye başlar. Örneğin her gün gitmek zorunda olduğu işinin, orada kendisine omuz verip önünü açan çalışma arkadaşları ve meslek büyüklerinin, içinde doğduğu ve yetiştiği değerlerin, hatta çıkar beklemeksizin iyiliğini gördüğü kimi dostlarının, onun gözünde bu ipten farkı kalmaz. Bu yanlış ve zehirli düşüncenin tutsağı olanlar bir anda bu ipleri koparıverirler ama sonuçta çoğu, işte böyle düşüp çakılırlar.
Unutma yavrum, olduğun yerde kalabilmek, yükselmekten çok daha zordur. Ve yükseldiğin yerde kalabilmek için mutlaka vazgeçmeyeceğin değerlerin olmalıdır. Bunların başında da "dürüstlük ve güven" gelir. Erdemlerimiz bizleri bulunduğumuz yükseklikte tutar, hatta daha da yükselmemizi sağlarlar. Eğer bizi biz yapan değerlerden koparsak, aynen bu uçurtma gibi çakılırız.